Nowe objaśnienia WHT – rewolucja w podejściu do rzeczywistego właściciela?

Ministerstwo Finansów opublikowało 3 lipca 2025 r. długo wyczekiwane objaśnienia dotyczące stosowania klauzuli rzeczywistego właściciela (BO) dla celów podatku u źródła (WHT). Choć dokument ma status objaśnień podatkowych, jego wpływ może być bardzo praktyczny — zwłaszcza dla płatników dokonujących wypłat za granicę.

Co się zmieniło? Najnowsze Objaśnienia WHT znacząco różnią się od wcześniejszych projektów – m.in. pod względem konstrukcji, przykładów i roli art. 22c ustawy o CIT. Z jednej strony zawierają konkretne przykłady zastosowania preferencji, z drugiej zaś zaznaczają, że tylko organy podatkowe są uprawnione do stosowania niektórych mechanizmów.

Kluczowe zagadnienia – co trzeba wiedzieć?

1. Kto jest rzeczywistym właścicielem?

Objaśnienia precyzują trzy warunki, które muszą być spełnione łącznie:

• odbiorca płatności działa we własnym interesie,

• nie jest zobowiązany do dalszego przekazania środków,

• prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą.

  
  

Szczególnie ważna jest analiza tzw. „substratu majątkowo-osobowego” – czyli realnej obecności firmy (biuro, kadra, sprzęt, koszty). W przypadku spółek holdingowych wymagania są nieco niższe, ale nadal obowiązujące.

2. Dzielony substrat – co to takiego?

To sytuacja, w której część zaplecza niezbędnego do prowadzenia działalności (np. kadry, infrastruktura) zapewnia inna spółka z tej samej jurysdykcji. Taki układ może zostać uznany przez organy, ale nie musi – jego stosowanie przez podatników ma charakter fakultatywny.

3. Jakie płatności podlegają badaniu BO?

Obowiązek weryfikacji dotyczy tzw. płatności biernych:

• odsetek,

• należności licencyjnych,

• dywidend.

  
  

Nie dotyczy natomiast usług niematerialnych (np. doradztwo, reklama). Co istotne – obowiązek ten ma zastosowanie zarówno do zwolnień wynikających z ustawy, jak i umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, nawet jeśli nie wspominają one literalnie o klauzuli BO.

4. Należyta staranność – ile to „dość”?

Zakres dokumentacji i weryfikacji powinien być dostosowany do konkretnego przypadku – w tym skali działalności i relacji z kontrahentem. W przypadku podmiotów powiązanych oczekiwana staranność będzie znacznie wyższa niż przy wypłatach do podmiotów niepowiązanych.

5. Nowe koncepcje – LTA, rozszerzone badanie, domniemanie BO

W Objaśnieniach pojawiają się także mniej oczywiste mechanizmy, takie jak:

• Look-through approach (LTA) – pozwalająca uwzględnić rzeczywistego właściciela „w głębi” struktury, o ile da się „prześledzić” płatność,

• Rozszerzony zakres badania BO – np. gdy nie wiadomo, czy nastąpi dalsze przekazanie środków, ale wszystkie inne przesłanki są spełnione,

• Domniemanie BO – stosowane m.in. przy wypłacie dywidend wewnątrz UE, które były już opodatkowane.

  
  

6. Objaśnienia to nie wszystko – ryzyka pozostają

Choć objaśnienia zapewniają ochronę prawną (w zakresie działań po ich publikacji), nie są one wiążące dla organów, a ich treść może być kwestionowana np. przed sądem administracyjnym. Tym bardziej, że wiele przykładów odnosi się do sytuacji, gdzie podatnik „może” coś zastosować, a nie „musi”.

Co to oznacza dla płatników?

Nowe Objaśnienia WHT to krok w stronę większej przejrzystości i precyzji. Jednak nie można ich traktować jako instrukcji „zastosuj i zapomnij”. Weryfikacja statusu rzeczywistego właściciela wymaga indywidualnego podejścia, a odpowiedzialność za błędy — również finansowa — spoczywa na płatniku.

Warto więc:

• przeanalizować wewnętrzne procedury WHT,

• zaktualizować checklisty i formularze o nowe kryteria,

• rozważyć wdrożenie systemowego podejścia do oceny BO,

• monitorować dalsze działania MF – możliwe są kolejne zmiany lub uzupełnienia.

  
  

Chcesz dowiedzieć się, jak nowe zasady wpływają na Twoją strukturę płatności? Skontaktuj się z naszym zespołem – wspólnie przeanalizujemy ryzyka i możliwości.